Insulinooporność nie jest tak rzadka jakby się wydawało. Cierpi na nią jedna trzecia osób dorosłych w Europie. W USA szacuje się, że nawet 85% społeczeństwa. W ostatnich trzech dekadach liczba przypadków podwoiła się i prawdopodobnie tendencja ta będzie trwać.
Można zatem uznać, że jest to najczęściej występujące zaburzenie zdrowotne na świecie.
Jakie szanse, że jest to także Twój problem?
Odpowiedź sobie na następujące pytania:
- Czy masz więcej tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha?
- Czy masz wysokie ciśnienie tętnicze?
- Czy w Twojej rodzinie występowały choroby serca?
- Czy masz wysoki poziom trójglicerydów we krwi?
- Czy łatwo zatrzymujesz wodę w organizmie?
- Czy masz ciemniejsze plamki na skórze lub małe guzki skórne (włókniaki) na szyi, pod pachami albo w innych miejscach?
- Czy ktoś z Twoich krewnych ma insulinooporność lub cukrzycę typu 2?
- Czy masz zespół policystycznych jajników- PCOS (kobiety) lub problemy z erekcją (mężczyźni)?
Jeżeli odpowiedziałaś/ odpowiedziałeś twierdząco na chociaż jedno pytanie to możesz mieć insulinooporność.
Jeżeli na dwa lub więcej to niemal na pewno masz insulinooporność.
Co to jest insulina?
Insulina jest hormonem wytwarzanym przez trzustkę. Wędruje z krwią aby oddziaływać na inne części ciała. Najsłynniejszą jej rolą jest regulowanie poziomu cukru we krwi.
Kiedy zjadamy żywność zwiększającą ilość krążącej glukozy, trzustka wydziela insulinę, która rozprowadza glukozę z krwi do różnych części organizmu, takich jak mózg, serce, mięśnie i tkanka tłuszczowa.
Insulina wywiera także wpływ na wszystkie komórki we wszystkich tkankach- jest to sytuacja niemal niespotykana jeżeli chodzi o pozostałe hormony.
Jej działanie zależy od danej komórki. Kiedy wiąże się z komórką wątroby- komórka ta wytwarza tłuszcz; kiedy wiąże się z komórką mięśniową- komórka tworzy nowe białka.
Insulina jest hormonem anabolcznym, co znaczy, że pobudza komórki do zmiany mniejszego w większe.
Czym jest insulinooporność?
Jest zmniejszeniem reaktywności na insulinę. Kiedy komórka przestaje reagować na insulinę staje się “oporna na insulinę”. Kiedy coraz więcej komórek staje się opornych na insulinę- cały organizm staje się insulinooporny. Wówczas potrzebuje większej niż normalnie ilości insuliny do tego, aby wywołać w komórkach taką samą reakcję jak dawniej. W wyniku tego, wzrasta poziom insuliny we krwi oraz maleje jej oddziaływanie na komórki.
Można mieć całkowicie normalne stężenie glukozy we krwi przy insulinoopornośći. Może narastać u Ciebie insulinooporność, ale ponieważ insulina działa ciągle dobrze poziom glukozy jest w normie. Często trwa to latami.
“Glukoza we krwi” czy “cukier we krwi”?
W języku potocznym “cukier” oznacza cukrozę, czyli cukier spożywczy lub syrop glukozowo-fruktozowy- cząsteczkę złożoną z glukozy i fruktozy. Jeżeli mówimy o “cukrze we krwi”- mamy na myśli glukozę, czyli ostateczną postać spożytych i strawionych przez nas węglowodanów.
Cukrzyca typu 1 jest wywołana niedoborem (lub całkowitym brakiem) insuliny, cukrzyca typu 2- jej zbyt dużej ilości. Obie choroby łączy jedynie nadmiar glukozy we krwi.
Można mieć oporność na insulinę, a jednocześnie całkowicie normalne stężenie glukozy. Badanie poziomu inuliny może pozwolić przewidzieć chorobę nawet z 20 letnim wyprzedzeniem.
Oporność na insulinę może powodować:
- Choroby serca– podnosi ciśnienie zwiększając tym samym prawdopodobieństwo uszkodzenia naczyń. Potęguje odkładanie lipidów w ścianach naczyń. Wzmacnia stan zapalny. W wyniku tego tworzą się płytki miażdżycowe powodując wysokie ciśnienie tętnicze, pogrubienie ścianek naczyń, zwężenie naczyń krwionośnych, niezdrowe zmiany w proporcji lipidów we krwi, przyczyniają się do twardnienia tętnic.
- Mózg i zaburzenia neurologiczne– insulina pobudza mózg do korzystania z glukozy jako paliwa. Przyczynia się także do wzrostu i przeżycia komórek mózgowych. Kiedy mózg odkrywa podniesiony poziom insuliny jak po posiłku apetyt maleje. Badania pokazują że każde 10 lat insulinooporności powoduje, że mózg wygląda na 2 lata więcej. Poziom insuliny na czczo ma większy związek z chorobą Alzheimera niż wiek. Jeżeli mózg wykazuje mniejszą wrażliwość na insulinę powoduje to mniejszy wychwyt glukozy. Przez to mózg ma dostaje mniej energii, co z kolei zakłóca pracę mózgu. Istnieje także związek insulinooporności z chorobą Parkinsona, otępieniem naczyniowym, migrenowymi bólami głowy, neuropatią.
- Procesy rozrodcze– zaburzenia płodności kobiet, cukrzyca ciążowa, stan przedrzucawkowy, zespół policystycznych jajników, problemy z płodnością mężczyzn, z erekcją.
- Nowotwory
- Starzenie się: skóry, mięśni i kości.
- Skóra– rogowacenie ciemne, włókniaki, łuszczyca, trądzik.
- Kości i stawy– zmniejszenie masy kostnej, choroba zwyrodnieniowa stawów, dna moczanowa.
- Przewód pokarmowy– refluksowe zapalenie przełyku, gastropareza, hiperlipidemia, niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby, kamienie żółciowe, kamienie nerkowe, niewydolność nerek.
- Zespół metaboliczny i otyłość.
Dylemat „jajko czy kura”
Czy insulinooporność powoduje otyłość czy otyłość powoduje insulinooporność?
Około 70% ludzi otyłych lub mających nadwagę ma insulinooporność.
Insulinooporność spada wraz ze zmniejszeniem wagi ciała.
Spadek wagi nastąpił wskutek zwiększenia wrażliwości na insulinę.
Mówi się też o „osobistym progu tłuszczowym”, czyli takiej wadze, której osiągnięcie powoduje, że poziom insuliny wydaje się nie mieć wpływu na dalsze tycie.
Żaden pojedynczy hormon nie stymuluje wzrostu komórek tłuszczowych tak silnie jak insulina.
Leptyna- zwana hormonem sytości- u większości otyłych ludzi wykrywa się podwyższony, a nie zaniżony je poziom. Hamuje działanie insuliny. Jeżeli zbyt duża ilość leptyny zbyt długo utrzymuje się w organizmie to staje się on na nią odporny. Nadmiar insuliny pobudza wydzielanie leptyny.
Cukrzyca typu 2- chorzy biorą insulinę, zaczynają tyć, obniżają ilość jedzenia, ale zastrzyki insulinowe potęgują u nich insulinooporność więc muszą brać coraz większe dawki aby utrzymać poziom glukozy.
Badania pokazują, że jeżeli stężenie insuliny spada- spada też ilośc tkanki tłuszczowej. Podniesienie poziomu insuliny powoduje wzrost tkanki tłuszczowej niezależnie od ilości przyjmowanego jedzenia.